१२ वी उत्तीर्ण झाल्यानंतर प्रत्येक विद्यार्थ्यासमोर एक अत्यंत महत्त्वाचा प्रश्न उभा राहतो — पुढे कोणता कोर्स करायचा? केवळ गुणांच्या आधारे नव्हे, तर आपल्या आवडी, क्षमतांचा विचार करून योग्य करिअर मार्ग निवडणे गरजेचे असते. चुकीचा कोर्स निवडल्यास पुढील जीवनावर परिणाम होतो, म्हणूनच विद्यार्थी आणि पालकांनी योग्य माहितीच्या आधारे निर्णय घेणे आवश्यक आहे.
विज्ञान शाखेनंतरची उंच झेप घेणारी करिअर दिशा
विज्ञान शाखा निवडलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी बरेच पर्याय उपलब्ध आहेत. एमबीबीएस, बीडीएस, इंजिनिअरिंग, नर्सिंग, फार्मसी, बायोटेक्नॉलॉजी, खगोलशास्त्र, फॉरेन्सिक सायन्स हे सर्व कोर्सेस केवळ नावाजलेलेच नाहीत तर भविष्यातील नोकरीच्या संधीही उत्तम देणारे आहेत. या क्षेत्रांतून मिळणाऱ्या पगाराचे प्रमाणही इतरांपेक्षा अधिक आहे.
वाणिज्य शाखेनंतरचे चांगल्या पगाराचे कोर्सेस
वाणिज्य शाखेतील विद्यार्थ्यांना चार्टर्ड अकाउंटंट (CA), कंपनी सेक्रेटरी (CS), B.Com, BBA, CMA, डिजिटल मार्केटिंग, फायनान्स अ‍ॅनालिस्ट, अ‍ॅक्च्युरियल सायन्स यासारख्या कोर्सेसमधून उत्तम संधी मिळतात. या कोर्सेसनंतर वित्तीय क्षेत्र, बँकिंग, विमा, इन्व्हेस्टमेंट अशा अनेक विभागात चांगल्या पगाराची नोकरी उपलब्ध होते.
आर्ट्स शाखेतील विद्यार्थ्यांसाठी जबरदस्त संधी
कला किंवा मानव्यशास्त्र शाखेनंतरही अनेक जबरदस्त कोर्सेस उपलब्ध आहेत. BA, पत्रकारिता, कायदा, B.Ed, फॅशन डिझायनिंग, पर्यटन व्यवस्थापन, ललित कला यांसारख्या कोर्सेसमधून सर्जनशील विद्यार्थ्यांसाठी करिअरच्या नवीन दिशा खुल्या होतात. योग्य तयारी आणि कौशल्यामुळे याही क्षेत्रांमध्ये चांगले उत्पन्न मिळवता येते.
पालकांचा दबाव की विद्यार्थ्यांची आवड?
आजही अनेक वेळा पालक आपली करिअर निवड मुलांवर लादतात. पण हे चुकीचे आहे. विद्यार्थी त्यांच्या आवडीनुसार कोर्सेस आणि क्षेत्र निवडल्यास त्यात उत्कृष्टता गाठू शकतात. त्यामुळे पालकांनी मार्गदर्शकाची भूमिका घ्यावी, निर्णय लादणारी नव्हे.
२०३० पर्यंत प्रचंड मागणी असलेली क्षेत्रे
तंत्रज्ञान प्रगतीच्या युगात काही क्षेत्रांची मागणी झपाट्याने वाढणार आहे. डेटा सायन्स, मशीन लर्निंग, आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI), क्लाउड कम्प्युटिंग, सायबर सिक्युरिटी, डिजिटल मार्केटिंग आणि सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये २०३० पर्यंत लाखो नोकऱ्यांची गरज भासणार आहे. या क्षेत्रांत कौशल्य विकसित केल्यास जागतिक स्तरावर संधी उपलब्ध होतात.
नवे कौशल्य आणि इंडस्ट्रीच्या गरजा
फक्त पदवी मिळवणे पुरेसे नाही, तर तांत्रिक व व्यावसायिक कौशल्यही आत्मसात करणे आवश्यक आहे. उद्योगांचे मागणीचे स्वरूप सतत बदलत असते. त्यामुळे विद्यार्थ्यांनी अपडेट राहून स्वतःला स्किलिंग, रीस्किलिंग व अपस्किलिंगच्या माध्यमातून सक्षम ठेवायला हवे.
शेवटी काय लक्षात घ्यावे?
१२ वी नंतरचे कोर्सेस निवडताना केवळ पारंपरिक दृष्टिकोन ठेवू नका. आपल्या आवड, कल आणि बदलत्या तंत्रज्ञानाचा विचार करा. भविष्याकडे पाहणारा दृष्टिकोन ठेवा आणि उच्च पगार, समाधानकारक करिअर आणि आंतरराष्ट्रीय संधी मिळवण्यासाठी योग्य दिशा निवडा.
