भारतातील सर्वोच्च दर्जाच्या शैक्षणिक संस्था म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (IISc), बंगलोर तर्फे प्रेरणादायी, संशोधनवेड्या आणि गुणवत्तापूर्ण संशोधन करणाऱ्या तरुण शास्त्रज्ञांसाठी IISc Post-Doctoral Fellowship (IPDF) कार्यक्रम सुरू करण्यात आला आहे. विज्ञान, अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञानाच्या आघाडीच्या क्षेत्रांमध्ये संशोधन करण्याची ही एक अफलातून संधी आहे.
या फेलोशिपसाठी उमेदवारांनी पीएच.डी. पदवी प्रथम श्रेणीत (किंवा समतुल्य श्रेणी) प्राप्त केलेली असावी आणि संपूर्ण शैक्षणिक कारकिर्दीत चांगली कामगिरी केलेली असावी. पीएच.डी. थिसिस सबमिट केलेले उमेदवारही अर्ज करू शकतात, मात्र अर्जासोबत थिसिस सबमिशनचा पुरावा जोडणे अनिवार्य आहे. अर्ज करताना उमेदवाराचे वय ३२ वर्षांपेक्षा कमी असणे श्रेयस्कर आहे.
फेलोशिपची कालावधी एक वर्ष असणार असून, त्यानंतर गुणवत्तेच्या आधारे एक वर्ष वाढविण्याचा विचार केला जाईल. निवड झालेल्या उमेदवाराला दरमहा ₹80,000 + HRA इतके मानधन मिळेल. तसेच प्रत्येक वर्षी ₹2 लाखांचा संशोधन निधी ही दिला जाईल. ज्यांची पीएच.डी. अजून पूर्ण झालेली नाही पण निवड झाली आहे, त्यांना सुरुवातीला ₹50,000 + HRA देण्यात येईल, आणि पीएच.डी. पूर्ण झाल्यावर ते नियमित IPDF मध्ये समाविष्ट केले जातील.
उमेदवारांनी आपली अर्ज विशिष्ट विभाग अथवा केंद्रासाठीच करायचे आहेत. विभागामध्ये जीवशास्त्र, रसायनशास्त्र, भौतिकशास्त्र, संगणकशास्त्र, अभियांत्रिकी शाखा, हवामानशास्त्र, ऊर्जा संशोधन, पाणी संशोधन, शाश्वत विकास यासारख्या अनेक क्षेत्रांचा समावेश आहे. यामध्ये आपली रुची व अनुभव लक्षात घेऊन योग्य विभाग निवडावा.
अर्ज करण्यापूर्वी उमेदवाराने IISc मधील कोणत्याही प्राध्यापकाशी संपर्क साधून त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली काम करण्याची संमती घ्यावी लागते. ही संमतीपत्रिका (किंवा ईमेल) अर्जामध्ये जोडणे आवश्यक आहे. अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने पोस्ट-डॉक्टोरल अर्ज पोर्टल द्वारे करायचा आहे. अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रं म्हणजे – बायोडेटा, संशोधन प्रकाशने, संशोधन योजना, संमतीपत्र, पीएच.डी. प्रमाणपत्र, व इतर संबंधित माहिती.
फेलोशिपसाठी अर्ज वर्षभरात कधीही करता येतो. मात्र अर्जांचे मूल्यांकन प्रत्येक तिमाही अखेरीस – ३१ मार्च, ३० जून, ३० सप्टेंबर, व ३१ डिसेंबर रोजी केले जाते. त्या-त्या तारखेनंतर ६ आठवड्यांच्या आत निकाल जाहीर होतो. निवड झालेल्या उमेदवारांची प्रत्यक्ष मुलाखत किंवा ऑनलाइन इंटरव्ह्यू घेतली जाऊ शकते.
ही फेलोशिप भारतातच नव्हे, तर OCI (Overseas Citizen of India) आणि विदेशी उमेदवारांनाही खुली आहे. फेलोशिप पूर्णपणे IISc मध्येच कार्यरत राहून करावी लागते, आणि ती non-transferable आहे. उमेदवाराने अर्जामध्ये दिलेली माहिती सत्य आणि योग्य असल्याचे खात्रीने नमूद करावे, अन्यथा निवड रद्द केली जाऊ शकते.
या फेलोशिपच्या माध्यमातून IISc देशातील आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील तरुण संशोधकांना एक उत्कृष्ट व्यासपीठ पुरवते, जेथे विज्ञानाच्या प्रगत वाटांवर पाय ठेवता येतो. ही संधी आपल्याला मिळावी यासाठी वेळ न घालवता प्राध्यापकांशी संपर्क साधा आणि आपल्या संशोधन प्रवासाला नवे वळण द्या!