व्यक्तींनी आपली आयकर फाईल करण्याची अंतिम तारीख १६ सप्टेंबर २०२५ होती. मात्र, या तारखेनंतरही ITR फाईल करता येते. परंतु मुदतीनंतर फाईल केलेली ITR म्हणजे विलंबित ITR (Belated ITR) असून त्यावर काही मर्यादा व दंड लागू होतात.
विलंबित ITR फाईल करण्याची मुदत
विलंबित ITR ३१ डिसेंबर २०२५ पर्यंत फाईल केली जाऊ शकते. ही सुविधा असेल तरीही, यामध्ये लेट फी, काही कर सवलतींचा गमाव, आणि विलंबित प्रक्रियेसंबंधी परिणाम होऊ शकतात. जेकरून कायद्याच्या अधीन राहूनही ITR फाईल करता येते.
मुदतीनंतर ITR फाईल केल्याचे दंड आणि परिणाम
चार्टर्ड अकाउंटंट अभिषेक सोनी, Tax2Win चे सह-संस्थापक, म्हणतात की, मुदतीनंतर ITR फाईल केल्यास विविध दंड आणि परिणाम भोगावे लागू शकतात. लेट फी: सेक्शन २३४F अंतर्गत विलंबित ITR साठी रु. ५,००० पर्यंत दंड आकारला जाऊ शकतो; जर उत्पन्न रु. ५ लाखापेक्षा कमी असेल, तर दंड रु. १,०००, आणि उत्पन्न रु. ५ लाखापेक्षा जास्त असल्यास दंड रु. ५,००० लागू होईल.
याशिवाय, करावर व्याज सेक्शन २३४A (लेट फाइलिंगसाठी), २३४B (अ‍ॅडव्हान्स टॅक्समध्ये तूट झाल्यास) आणि २३४C (अ‍ॅडव्हान्स टॅक्स पुढे ढकलल्यास) अंतर्गत लागू होऊ शकते. Carry Forward लाभ गमावणे: विलंबित ITR फाईल केल्यास फक्त अजून शिल्लक असलेली depreciation आणि house property loss पुढे घेता येऊ शकते, इतर कर सवलती मिळणार नाहीत.
याशिवाय, रिफंड प्रक्रियेत विलंब होऊ शकतो, कारण मुदतीनंतर फाईल केलेल्या ITR चे प्रोसेसिंग हळू होते. तसेच, कर विभागाचे तपासणी लक्ष विलंबित फाईलिंगवर अधिक काटेकोर असते, त्यामुळे तपासणीचा धोका वाढतो. त्यामुळे ITR मुदतीत फाईल करणे नेहमीच फायदेशीर ठरते.
जुना कर रेजीम निवडायचा असल्यास अंतिम मुदत
चार्टर्ड अकाउंटंट हितेश जैन, N. A. Shah Associates LLP चे पार्टनर, सांगतात की, Section 115BAC नुसार नवीन कर रेजीम ही डिफॉल्ट आहे. जर करदात्याने जुना कर रेजीम निवडायचा असेल, तर 16 सप्टेंबर २०२५ पर्यंत ITR फाईल करणे आवश्यक आहे.
कर सवलतींचा नुकसान
जर ITR मुदतीनंतर फाईल केली, तर खालील सवलती घेता येणार नाहीत:
- HRA (House Rent Allowance)
- EPF / Section 80C अंतर्गत सवलती
- LTA (Leave Travel Allowance)
- अन्य काही deductions
यामुळे काही प्रकरणांमध्ये तुमची एकूण करबद्ध रक्कम वाढू शकते, विशेषतः जेव्हा जुना कर रेजीम फायदेशीर ठरतो.
व्यावसायिक उत्पन्न नसल्यास नियम
व्यावसायिक उत्पन्न नसलेल्या व्यक्तींसाठी जुना कर रेजीम निवडण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे मूळ अंतिम मुदतीपूर्वी ITR फाईल करणे. या नियमाचे पालन न केल्यास काही कर सवलतींचा लाभ गमावला जाऊ शकतो.
कायदेशीर दृष्टीकोनातून विलंबित ITR
जर कायद्याने ITR फाईल करणे अनिवार्य असेल आणि तुम्ही केले नसेल, तर ताबडतोब विलंबित ITR फाईल करा. कारण कायद्याच्या अधीन ITR न दाखल केल्यास दंड खूप जास्त असतो, तर विलंबित ITR फाईल केल्यास फक्त काही सवलती गमावतात.
सारांश
ITR फाईल करण्याची अंतिम तारीख गमावली तरीही विलंबित ITR फाईल करून कायद्याचे पालन करता येते. परंतु यामध्ये लेट फी, कर सवलती गमावणे, रिफंड विलंब आणि तपासणी अधिक काटेकोर होण्यासारखे परिणाम होऊ शकतात. करदात्यांनी वेळेत ITR फाईल करून या समस्यांचा सामना टाळावा.
